In 2022 is Trésor begonnen met het testen van een nieuwe methode om zeldzame amfibieën op te sporen met behulp van het zogenaamde Environmental DNA, afgekort als eDNA. Na deze succesvolle eerste iteratie heeft het team dit onderzoek afgelopen december nu bij twee andere poelen in het reservaat herhaald.
Het principe van de eDNA methode is om een milieu-monster (water, modder, etc.) te gebruiken, hieruit DNA te extraheren en te identificeren tot welke soorten het behoort. Deze methode is bijzonder interessant voor het detecteren van soorten die moeilijk waarneembaar zijn. Specifiek wil Trésor meer leren over de kikkers die deelnemen aan wat men ‘explosieve voortplanting’ noemt.
Explosieve voortplanting is een fascinerend en intens voortplantingsgedrag dat vooral voorkomt bij kikkers die leven in tijdelijke of onvoorspelbare wateren, zoals poelen of plassen die na regenval ontstaan. In een zeer kort tijdsbestek, vaak slechts enkele dagen, verzamelt een grote groep kikkers om zich voort te planten. Dit gebeurt meestal na hevige regenval of wanneer de omstandigheden plotseling gunstig worden, zoals het vullen van tijdelijke poelen. Het is een race tegen de klok, omdat deze wateren snel kunnen opdrogen. Door zich massaal en tegelijkertijd voort te planten, overstelpen kikkers potentiële predatoren (zoals vogels, slangen of insecten) met een enorme hoeveelheid eieren en kikkervisjes. Dit verhoogt de overlevingskansen van de nakomelingen.
Gezien het onvoorspelbare en kortstondige karakter van dit fenomeen en de afstand waarop de doelpoelen zich bevinden, is het behoorlijk lastig om op het juiste moment en op de juiste plek aanwezig te zijn voor de inventarisaties. De studie via eDNA is daarom een comfortabelere oplossing voor het team. Het biedt een breder tijdvenster voor interventie na het evenement, omdat het voldoende is om watermonsters uit de poelen te nemen. Door het onderzoek weten we nu dat minstens een van de geteste poelen van belang is voor de explosieve voortplanting. De nieuwe doelstellingen zijn om de inventarisatie van soorten in de eerste poel te verbeteren en de status van de tweede poel te verduidelijken.
Het langverwachte fenomeen vond plaats rond 1 december in een aantal poelen op de top van de Kawberg. Meestal “exploderen” ze relatief gelijktijdig. Op 21 december 2024 is het team naar de twee betreffende poelen gegaan om watermonsters te nemen. De verzamelde monsters wachten nu op verzending naar het laboratorium voor genetische analyses. Wordt vervolgd dus!
