De longen van de aarde. Het kloppende hart. Er zijn nogal wat metaforen die de magie van het Zuid-Amerikaanse regenwoud proberen te vatten. De Amazone lijkt allesbepalend voor het leven op aarde. Maar hoe zit dat met het klimaat? Deze 5 dingen moet je weten over het regenwoud en klimaatverandering.
1 Regenwoud kan koolstof uit de lucht halen
Planten doen aan fotosynthese. Ze halen koolstofdioxide (CO2) uit de lucht en water uit de bodem. Onder het licht van de zon maken ze daar zuurstof en suiker (glucose) van. Op die manier kan een plant groeien, oftewel biomassa produceren.
In de Amazone barst het van de bomen. En iedere boom is een geoptimaliseerde fotosynthesemachine. De hele Amazone bij elkaar haalt zo’n 600 miljoen ton CO2 uit de lucht. Dat is maar liefst 4x zo veel als Nederland in een heel jaar uitstoot.
Een heel groot deel van die koolstof wordt ook weer verbruikt en uitgestoten door al het leven in het regenwoud. Wordt er meer opgenomen dan uitgestoten dan spreek je van een carbon sink. Wordt er meer uitgestoten dan opgenomen, dan spreek je van een carbon source. Een regenwoud helpt tegen klimaatverandering als het een carbon sink is.
2 Regenwoud is een gigantische koolstofopslagtank
De biomassa van een boom bestaat uit allerlei verschillende moleculen. Gemiddeld bestaat de biomassa van een volwassen boom voor maar liefst 50% uit koolstof. Een volwassen boom weegt vaak een paar duizend kilogram. Dus er zit al gauw 1000 kg pure koolstof in een enkele boom.
Er wordt geschat dat er in de totale Amazone zo’n 123 petagram koolstof opgeslagen zit. Dat is duizend miljard kilogram, oftewel een 1 met 12 nullen! Een onvoorstelbare hoeveelheid. Niet zo gek dus, dat het regenwoud klimaatverandering beïnvloedt.
3 Regenwoud koelt de omgeving af
Ga op een hete zomerdag naar buiten en je leert al snel: een boom maakt verschil. Ten eerste geeft een boom schaduw. Met name in de tropen is de zon fel en warm. Het is dan ook niet zo gek dat er bovenin het kronendak een woestijnklimaat kan heersen. Het is er verschrikkelijk warm en er is weinig water beschikbaar (het regent wel veel, maar voor dieren is dit water bijvoorbeeld vaak niet beschikbaar in het kronendak, maar in de lagere delen van het bos, waar het plassen en kreken vormt).
Daarnaast doen planten aan verdamping. Dit doen ze om af te koelen. Door water te verdampen koelen ze zichzelf, maar ook hun omgeving af. Verdamping leidt uiteindelijk tot wolkenvorming, wat ook weer bijdraagt aan het weerkaatsen van de strenge zonnestralen en daarmee aan het koel houden van het werelddeel.
Een wandeling door een tropische stad en een tropisch regenwoud maakt een wereld van verschil. In een regenwoud is al snel een paar graden koeler. Dat merken we zelfs in Nederland. Het is aangetoond dat een groene stad met een bos of een park zomaar een paar graden koeler dan zijn een stenen stad.
4 Regenwoud maakt regen
Al die verdamping leidt vervolgens tot een hele hoge luchtvochtigheid. Waterdamp verandert in wolken en wolken geven regen. De Amazone is één grote regenmachine. Het voorziet het hele continent Zuid-Amerika van neerslag.
Boven de Amazone stromen eigenlijk onzichtbare rivieren door de lucht. De Amazonerivier is de rivier met het meeste water ter wereld. Maar wat weinig mensen weten: boven de Amazone stroomt door de lucht nóg meer water. En water geeft leven.
Zuid-Amerika kent relatief weinig woestijnen. De reden? De Amazone.
5 Regenwoud als buffer tegen extreem weer
Een regenwoud creëert zijn eigen lokale klimaat. Ten oosten en westen van Zuid-Amerika is het opvallend rustig met betrekking tot tropische stormen. Er wordt gedacht dat de Amazone een belangrijke rol speelt in het tegengaan van zulke stormen.
Overstromingen, hittestress, zandstormen… De Amazone vormt een belangrijke buffer tegen extreem weer. Het reguleert de waterhuishouding, zowel in de bodem als in de lucht. Het regenwoud gaat erosie tegen. En het haalt zelfs stof en fijnstof uit de lucht.
Een directe link tussen regenwoud en klimaatverandering
Helaas gaat er door ontbossing en degradatie veel van deze koolstofopslag verloren. En ook het vermogen om koolstof op te nemen uit de lucht daalt. De Amazone is o.a. door de vele bosbranden van een carbon sink veranderd in een carbon source.
Bovendien zijn de regenpatronen de laatste jaren aan het veranderen. Onderzoekers vinden steeds meer bewijs voor een directe link tussen het verlies en de degradatie van de Amazone en klimaatverandering.
En dat is alarmerend.
Wat doet Trésor?
Een gezond regenwoud is een van onze meeste krachtige wapens in de strijd tegen klimaatverandering. Frans-Guyana heeft nog veel van dit waardevolle bos. Maar ook daar wordt de druk op het regenwoud steeds groter.
Het is dus van levensbelang dat we zuinig omgaan het het resterende regenwoud op aarde. Niet alleen voor de meer dan 30 miljoen mensen die er leven, maar ook voor de gehele wereldbevolking.
Trésor doet er alles aan om het regenwoud in Frans-Guyana veilig te stellen voor de toekomst. Dat doen we in samenwerking met de lokale bevolking en met lokale boswachters. Helpt u mee?
Ga terug naar het overzicht