Tekst en foto’s door prof. dr. Hans ter Steege
Wie wel eens in het bos van Trésor geweest is, zal er een aantal herinneringen aan hebben. Het is er vochtig of zelfs heel nat. Het bos is hoog. Er liggen veel verschillende bladeren op de bosgrond en soms ook veel verschillende bloemen en vruchten. Dat laatste is ook niet zo vreemd. Het behoort namelijk, samen met de westelijke Amazone, tot de gebieden met de hoogste biodiversiteit van de Amazone.
163 soorten op een hectare
Ik doe al jaren onderzoek naar de biodiversiteit van de Amazone. In 2003 hebben we een perceel uitgelegd in het bos in van 100 x 100 meter (1 hectare), waar we alle bomen opmaten die dikker waren dan 10 centimeter op een hoogte van 1,30 meter. Er stonden in totaal 443 bomen stonden met maar liefst 163 soorten. Vergelijk dat eens met circa 40 soorten bomen die van nature in heel Nederland voorkomen.
Op dit moment zijn meer dan 100 van dit soort 1-hectare-plots opgemeten in Frans-Guyana en deze hebben gemiddeld een soortenrijkdom van 162 soorten maar er zijn grote verschillen. Het armste plot heeft 55 soorten (nog altijd meer dan Nederlandse boomsoorten) en het rijkste maar liefst 228!
Amazon Tree Diversity Network
Het ‘Amazon Tree Diversity Network’, een samenwerking van meer dan 200 ecologen, botanici en zoölogen, houdt zelfs een database bij van meer dan 2000 1-hectare-plots verspreid over de Amazone. Als we de rijkdom van deze meer dan 2000 plots netjes interpoleren dan valt op dat de rijkste bossen met gemiddeld meer dan 200-250 boomsoorten in het centrale deel van de Amazone liggen.
Maar het valt ook op dat de bossen in Frans-Guyana – en zeker deze in het Kawgebergte (waar Trésor ligt) – een gemiddelde rijkdom hebben die tegen de 200 soorten per hectare kan liggen.
Al in de ijstijd een hotspot van biodiversiteit
De redenen voor die uitzonderlijke rijkdom zijn nog niet helemaal duidelijk. Jaarlijkse regenval of juist het uitblijven van langdurige droogte zouden een rol kunnen spelen, maar ook de historie van het bos over 10.000 jaren kan belangrijk zijn.
Zo zou het bos in het Kawgebergte tijdens ijstijden, wanneer de Amazone droger was dan nu, juist natter zijn gebleven door de ligging van het kustgebergte. Hierdoor zijn er mogelijk minder soorten lokaal uitgestorven en is een hogere rijkdom behouden.
16.000 boomsoorten in de Amazone
Lopen in het bos van Trésor is een bijzondere ervaring, niet alleen door de rijkdom van bomen maar ook die van de planten in de ondergroei, de vogels en vele andere dieren. Trésor draagt bij aan de rijkdom van een enorm gebied, de Amazone. Onze schattingen van het aantal soorten bomen dat daar voorkomt is tegen de 16.000 soorten. Een astronomisch getal.
Trésor een belangrijke schakel
De Amazone met bijna 6 miljoen vierkante kilometers bos is het grootste tropische bos op aarde en hoewel 17% van het gebied ontbost is, is er dus ook nog heel veel over. Bijna 50% daarvan geniet enige vorm van bescherming. Dat betekent dat er dus hoop is dat een aanzienlijk deel van dit enorme bosgebied ook behouden kan blijven. De bescherming van het Trésorreservaat, hoe klein ook in vergelijking met de gehele Amazone, is daarin ook een belangrijke schakel omdat het zo goed bereikbaar is en de vele bezoekers kan wijzen op het belang van de bescherming van tropisch bos – en die van de biodiversiteit van de Amazone.
Ga terug naar het overzicht